De afgelopen jaren is aandacht voor duurzaamheid in de luchtvaart toegenomen. In eerste instantie kwam dat vooral van overheden en actiegroepen. Maar de laatste jaren lijken luchtvaartmaatschappijen en -allianties ook actie te ondernemen. Het terugdringen van de CO2-uitstoot is daarin het belangrijkste onderwerp van gesprek. SkyTeam wil haar leden uitdagen mee te doen aan de Sustainable Flight Challenge. Maar wat houdt die challenge eigenlijk precies in?

Klimaatverandering

Als je aan een ‘groene’ toekomst denk, dan denk je waarschijnlijk niet gelijk aan de luchtvaart. De sector zorgt natuurlijk voor heel wat uitstoot van schadelijke gassen en geluidsoverlast. Volgens verschillende onderzoeken ligt het aandeel van de CO2-uitstoot waar de commerciële passagiers- en vrachtluchtvaart verantwoordelijk voor is tussen de 2,5 en 3%. De luchtvaart draagt dus ook bij aan klimaatverandering.

Verlaging CO2-uitstoot

De verlaging van de CO2-uitstoot is op dit moment het belangrijkste topic als het om duurzaamheid in de luchtvaart gaat. Dat kan natuurlijk op belangrijke manieren. Je denkt dan snel aan andere vormen van brandstof en de vernieuwing van de vloot met zuinigere en efficiëntere toestellen. Maar ook slimmeren vliegroutes, het gebruik van lichtgewicht materialen en betere recycling dagen allemaal bij aan een verlaging van de uitstoot. Op het moment is er echter een groeiende interesse in duurzamere brandstoffen.

Er zijn verschillende initiatieven voor de ontwikkeling van alternatieven voor kerosine. Bij alternatieven voor vliegtuigbrandstof gaat het vaak om het gebruik of bijmenging van de zogenaamde Sustainable Aviation Fuel (SAF). SAF is gemaakt van onder meer frituurolie en andere afvalstoffen en draagt bij aan de verlaging van de CO2-uitstoot tot 75%. Het mooie aan SAF is dat vliegtuigmotoren geen aanpassing nodig hebben voor het gebruik ervan. Volgens IATA zijn er al meer dan 45 airlines die gebruikmaken van duurzamere bronnen van vliegtuigbrandstof. Het is natuurlijk een eerste stap, maar veel zoden zet het gebruik van SAF nog niet aan de dijk. Bij airlines als KLM en Air France is er nog sprake van een bijmenging van 1% gemiddeld. De reden dat de nieuwe brandstof nog niet zo veel wordt toegepast is de beperkte beschikbaarheid en de hogere prijs.

Elektrisch vliegen

Naast het gebruik van andere brandstof zijn er ook organisaties die kijken naar de ontwikkeling van vliegtuigen die geen brandstof gebruiken. Zo presenteerde KLM bijvoorbeeld de Flying V. Een vliegtuig dat elektrisch vliegt. Ook Airbus werkt aan de ontwikkeling van een vliegtuig aangedreven op elektriciteit. Toch denkt de Franse vliegtuigbouwer pas in 2035 echt ‘klaar’ te zijn voor deze nieuwe manier van vliegen op grote schaal. Op kleine schaal worden er echter al successen geboekt in onder meer de Verenigde Staten. Daar zijn proefvluchten met kleine elektrische vliegtuigen al realiteit. Het belangrijkste is dat de luchtvaart een manier vindt om voldoende energie op te slaan in een vorm die een vliegtuig mee kan nemen voor langere vluchten.

Sustainable Flight Challenge

SkyTeam doet wat duurzaamheid betreft dus ook een duit in het zakje. De zogenaamde Sustainable Flight Challenge daagt de leden van de alliantie uit om met nieuwe innovatieve manieren te komen om de CO2-uitstoot van vluchten verder terug te dringen. Het idee kwam oorspronkelijk van enkele enthousiaste KLM-medewerkers die werden geïnspireerd door de historische London-Melbourne race uit 1934. Deze race was erop gericht om nieuwe verre routes te verwezenlijken en de wereld beter met elkaar te verbinden. Die uitdaging is er nog steeds volgens KLM, misschien niet als het om afstand gaat, maar wel het verduurzamen van de verbindingen. Zo ontstond een nieuwe ‘race’ in de vorm van de Sustainable Flight Challenge.

Air France en KLM

Zowel Air France en KLM hebben de Sustainable Flight Challenge met beide handen aangegrepen. KLM voerde afgelopen weekend twee vluchten uit waar in totaal zo’n 50 bestaande en nieuwe duurzaamheidsinitiatieven werden toegepast. Het ging om een vlucht naar Edmonton en een naar Porto. Allerlei teams van KLM werken hiervoor samen. De Nederlandse nationale carrier sloot betrok partners als Edmonton Airport, Schiphol, LVNL en General Electric.

Maar was er dan zo duurzaam aan deze vluchten naar Edmonton en Porto die respectievelijk met een Boeing 787-10 Dreamliner en Embraer 190 werden uitgevoerd? Ten eerste hadden beide toestellen 39% SAF bijmengingen, normaliter is dit slecht enkele procenten. Daarnaast heeft KLM gekeken hoe er op gewicht bespaard kan worden. Daarvoor werd bijvoorbeeld World Business Class passagier gevraagd vooraf hun maaltijden op te geven. Ook voorspelde de airline middels een AI-model de waterbehoefte, waardoor er minder water mee hoefde. KLM benadrukte bij passagiers de de duurzame keuzes die zij zelf kunnen maken. Bijvoorbeeld middels een compensatie met CO2ZERO en een SAF-bijdrage.

Ook in de cockpit is er genoeg te doen als het om duurzaamheid gaat. In samenwerking met de luchtverkeersleidingen is de meest ideale route gepland zonder omwegen die normaliter aan de orde zijn. Ook de plaatsing van bagage in het ruim ging anders. De optimalisering van het zwaartepunt is een besparing van 1,5 tot 2% brandstof mogelijk. De vracht in het ruim is op lichtere pallets geplaatst en afgedekt met lichtere netten. Tot slot is aan alle aanvoerende bedrijven gevraagd om zoveel mogelijk elektrisch of op biobrandstof te rijden.

Air France deed ook mee aan de challenge met een Airbus A350 vlucht naar het Canadese Montreal en een Airbus A220 vlucht naar Lissabon in Portugal. Met een volledig elektrische grondoperatie, duurzame maaltijden in de lounge en 16% SAF bereikte de Franse nationale carrier naar eigen zeggen een CO2-reductie van 45%.

Volgende stap

KLM beoordeelt de komende periode wat de impact van de genomen acties was. Succesvolle acties komen terug in de operatie. Sommige voorbeelden van duurzame acties zul je dus in de toekomst terugzien.

KLM en Air France zijn niet de enige airlines die meedoen aan de SkyTeam Sustainable Flight Challenge. De luchtvaartalliantie bekijkt de prestaties van deelnemende luchtvaartmaatschappijen samen met een externe auditor onder leiding van oud-premier Jan Peter Balkenende. Eind juni moet de uitslag volgen. De ervaringen uit de challenge komt voor alle SkyTeam-leden beschikbaar.

Bron afbeeldingen: KLM