Iedereen heeft er op zijn vakantie mee te maken: je komt in contact met de natuur en je bent daarmee ook eigenlijk per definitie een natuurverstoorder. De een gaat er wat bewuster mee om dan de ander, maar het is goed om bewust te zijn van de sporen die je achterlaat. Met name in de wat exotischere gebieden kan het soms lastig zijn om in te schatten of je dier en natuur nou helpt, of juist tegenwerkt. Vooral diervriendelijk reizen is lastiger dan je denkt.

Sommige trips waarmee je in contact worden gebracht met dieren, lijken te investeren in behoud van lokaal erfgoed. In de praktijk blijkt dat niet altijd even eerlijk te worden geregeld. Om die reden hebben we enkele tips en trips voor je samengesteld zodat je met wat extra karmapunten en een goed geweten thuis kunt komen van je reis.

Niet Doen: Schildpadden Broedseizoen Costa Rica

Het jaarlijkse broedseizoen van schildpadden is een prachtig fenomeen op zich. Logisch dat je als mens getuigen wilt zijn van de wonderen in de natuur. Maar je kunt je natuurlijk bedenken dat honderden toeristen op een strand waar de zeeschildpadden eieren proberen te leggen niet heel bevorderlijk is. Dit is het verkeerde soort ecotoerisme. Felle flitsen van camera’s, luid gegil van toeristen en voeten die de eitjes per ongeluk breken zijn slechts enkele voorbeelden die de natuur op zeer ernstige wijze beïnvloeden. Met name in Costa Rica is dit een terugkerend issue.

Wel Doen: Low Impact Toerisme

In Florida kun je terecht bij Hobe Sound National Wildlife Refuge en bevat duizenden hectare beschermd gebied. Rond de maanden mei en juni worden er ’s nachts op het strand begeleide wandelingen georganiseerd en is beperkt tot 30 personen.

In Nicaragua is de Surfing Turtle Lodge & Leon te vinden. Deze strandlodge draait in de eerste plaats volledig op zonne-energie en beschermt en helpt verschillende schildpadsoorten met uitbroeden. Tussen september en juli kun je hier terecht als je de uitgebroede schildpadjes wilt loslaten in de zee.

Op Treasure Island, Fiji, werkt een full-time natuur officier die het programma Hawksbill Hatching Headstart Programma managet.  Wanneer er een schildpadnest wordt gevonden, worden ze beschermd in speciale baden die goedgekeurd zijn door het Departement voor Visserijen zodat ze kunnen aansterken. Dankzij dit programma ontvangt de Universiteit van de Stille Zuidzee DNA-materiaal waarmee de gezondheid van de populatie onderzocht kan worden.

Niet Doen: Goedkope Olifanten Tours Thailand

Om meteen een statement te maken: olifantentoerisme is niet per se slecht. De laatste tijd is er veel negatieve berichtgeving over het ecotourisme in Thailand wat ergens ook wel terecht is. Het overgrote deel van de organisaties gaat ook zeer onethisch te werk en is dieronvriendelijk. Maar een volledige boycot hierop zal ook het kleine deel dat zich wél met hart en ziel inzet voor behoud en bescherming gaan raken. Het olifantentoerisme is complex. Er bestaan nog maar 4000 olifanten in Thailand, waarvan 3000 in gevangenschap en het is erg kostenintensief om deze olifanten goed gevoed te houden. Bespaar nooit, maar dan ook nooit op deze vorm van “vermaak”.

Wel Doen: Ethisch Verantwoorde Sanctuary’s

Koploper hierin is Surin project, zo’n 6 uur rijden vanaf Bangkok (en 3 uur vanaf Siem Reap, Cambodia). In de Surin Elephant Study Centre wordt er gestreefd naar een beter leven voor de olifanten, maar ook voor de mahouts (de trainers van de olifanten). De bull hooks die je vaak ziet om olifanten op grove wijze te corrigeren zijn hier dan ook absoluut niet toegestaan. Ook het rijden op olifanten wordt hier niet gedaan. Je kunt hier 1 tot 8 weken n als vrijwilliger meelopen voor 480 euro per week. Dit alles is inclusief accommodatie en eten.

Voor wie geen tijd heeft om als aan vrijwilliger aan de slag te gaan, kan terecht bij Elephant Nature Park in Chiang Mai. Hier krijg je de kans om een dag in aanraking te komen met een olifant of ze zelfs te kunnen wassen in de rivier. Dit park is een sanctuary voor olifanten die verwaarloosd zijn en het geld wordt gebruikt om ze de rest van hun leven een hemels plekje te geven. Wel is het zo dat er wel erg veel dagtoeristen komen, dus ook hier hebben ze meer aan vrijwilligers die wat langer kunnen blijven. Een dag kost bijna 70 euro en met overnachting betaal je 160 euro.

Neem anders ook een kijkje op de website van Ears Asia van NatGeo Wild waar je op moet letten of welke plekken je nog meer terecht kunt.

Niet/Wel Doen: Zeekoeien Spotten in Florida

Nog een lastig voorbeeld van toerisme dat zowel voordelen als nadelen heeft. Al jaren is de zeekoe in het gebied van Midden-Amerika een bedreigd diersoort geweest (zie ook het artikel dat ik schreef hierover voor National Geographic). Voorheen raakten bij Florida veel zeekoeien gewond door de motor van speedboten. Dat leidde ertoe dat er een snelheidsverbod op deze boten werd ingesteld. Nadat de zeekoe officieel een bedreigd diersoort was, ontstond daar het zeekoe toerisme. Dit leidde tot een grotere bewustwording bij het publiek met een toename aan toerisme-inkomsten dat weer gebruikt kon worden voor de bescherming van de beestjes. Tegelijkertijd leidde het toerisme weer tot overlast van de zeekoe.

Wie het artikel heeft gelezen zal merken dat zelfs de conclusies van lokale autoriteiten lastig zijn om te interpreteren. Enerzijds draagt jouw deelname aan het ecotoerisme bij aan behoud en bescherming. Anderzijds moet je ook bedenken dat teveel toerisme ook nooit goed kan zijn. Daarom geven we je de volgende tips bij het beoordelen van ethisch verantwoorde trips en tours.

Checklist voor Vertrek

1. Culturele normen zijn geen excuses
   Simpelweg omdat stierenvechten of hanenvechten onderdeel uitmaken van de cultuur, betekent niet dat je hier in hoeft te participeren. Deze cultuurvormen zijn niet oke, en het is slechts een kwestie van tijd voordat deze tradities ook zullen verdwijnen.
2. Houd afstand
   Als je de kans krijgt om een dier te ontmoeten (zoals de schildpadden of zeekoeien hierboven), houd dan je afstand. Als er een Chinees met zijn camera door jouw straat loopt is dat dikke prima. Vind je dat nog steeds als hij je huis binnenloopt, je ineens begint te aaien of op te tillen om met je op de foto te gaan?
3. Een keurmerk is geen garantie
   Hoe makkelijk is het om in paintshop even een logo in elkaar te draaien en jezelf een keurmerk te geven? Helaas gebeurt het veel te veel. Organisaties die zichzelf verkopen als ‘diervriendelijk’ zijn dat niet altijd. Erkenningen van Tripadvisor, National Geographic, Lonely Planet of BBC kunnen je bijvoorbeeld wel een indicatie geven maar doe altijd even goed je research.
4. Gebruik je gezonde verstand
   Zoals eerder beschreven, niet alles is altijd slecht. Net zoals dat een keurmerk niet een volledige garantie geeft, is één slechte review op Tripadvisor dat ook niet. Sommige mensen geven zoveel om dieren, dat ze elke vorm van interactie of toerisme als slecht beoordelen. Denk zelf goed na hoe je wilt bijdragen aan de natuur en cultuur. Boycotten en wegblijven is niet altijd de juiste oplossing.