Luchtvaartveiligheid is de laatste jaren steeds belangrijker geworden. Aanslagen, stakingen en stijging van passagiersaantallen zijn externe factoren die daarop veel invloed hebben. Maar de rol van cabine personeel verandert daarmee ook. Zij zullen meer moeten opletten, signaleren en melden als er dingen gebeuren die zij niet vertrouwen. In de intro van deze artikelen serie beschreef ik al welke Human Factors er zijn en wat deze betekenen. Fatigue Management (vermoeidheid ‘management’) is een steeds groter wordend probleem in de luchtvaart. Wat is het en hoe kan dit ondervangen worden? Naar aanleiding van de FlyDubai crash probeer ik in dit artikel uit te leggen wat vermoeidheid voor plaats heeft in de luchtvaart.

Fatigue Management is kort gezegd ‘de status waarin iemand verkeerd, wanneer hij/zij over de normale vermoeidheid heen is’. Slaappatronen van cabine- en cockpit personeel ondergaan door het passeren van verschillende tijdzones schommelingen waar het normaal gesproken niet voor gemaakt is.

De gevaren van een slechte waarneming van vermoeidheid, kunnen in de luchtvaart tot dramatische gevolgen leiden. De vermindering van assertiviteit van een piloot, een langere reactietijd en de gemoedstoestand zijn allemaal effecten van het niet op tijd ondervangen van vermoeidheid. In de praktijk zou dit daarom kunnen voorkomen dat piloten zich niet goed kunnen concentreren en routinewerk wat niet goed wordt uitgevoerd. Maar er zijn ook verschillende externe factoren die, in combinatie met vermoeidheid, een verhoogd effect geven. De lengte van rustperiodes, stress in familiesfeer en de algemene gezondheid spelen allemaal mee hoe er met vermoeidheid kan worden omgegaan.

Om dit te ondervangen zijn de werk- en rusttijden van piloten en cabine personeel erg streng. Het komt soms voor dat een vliegtuig bijvoorbeeld vertraagd is, de crew ‘uit de uren loopt’ en er dus nieuwe crew moet worden ingevlogen (als die niet ‘voorhanden’ is) om het vliegtuig weer terug naar huis te vliegen. Hierdoor zal de passagier, in zijn/haar ogen, nóg langer moet wachten en duurt de vertraging alleen maar langer.

Personeel kan zelf ook veel doen om vermoeidheid te elimineren, zo kunnen zij anoniem melden wanneer er naar hun idee een collega vermoeid is en kunnen ze hun activiteiten zo plannen, wanneer ze vrij zijn, dat ze voldoende uitgerust zijn als ze weer moeten vliegen.