Het is al even in het nieuws: de vliegtaks. In juli 2008 werd deze belasting al eens eerder ingevoerd. Men betaalde toen €11,25 voor een Europese reis of reis tot 2.500 km. Voor verdere reizen betaalde men €45,-. De vliegtaks was destijds alleen voor reizigers vertrekkende vanuit Nederland. In die tijd was er veel verzet tegen deze vliegtaks. Mede daardoor werd deze belastingmaatregel één jaar later dan ook alweer opgeheven. Maar nu zijn we bijna tien jaar verder en ziet het er naar uit dat er toch weer een vliegtaks geïntroduceerd wordt. Gaat dit invloed hebben op het milieu? Gaat het invloed hebben op de hoeveelheid reizigers? Worden de tickets duurder? Allemaal vragen die opkomen. In dit artikel zetten we enkele vragen op een rijtje.

Het milieu

De belangrijkste reden om een vliegtaks toe te voegen aan een vliegticket zou het milieu moeten zijn lijkt mij. Dit zou mensen kunnen weerhouden om wel of niet het vliegtuig te nemen. Echter is het de vraag of dat met een vliegtaks van €7,- gaat lukken. De overheid wil namelijk een vliegtaks introduceren op alle vluchten vertrekkend vanuit Nederland naar welke bestemming dan ook. Start je reis in bijvoorbeeld België of Duitsland en stap je over op Schiphol, dan hoef je deze belasting niet te betalen. Vreemd, want je belast het milieu nog meer omdat je misschien eerst vanuit België naar Nederland komt en daarna verder reist.

Uit allerlei onderzoeken blijkt ook dat men er niet per se minder om gaat reizen. CE Delft is een van deze partijen die heeft uitgezocht hoe effectief de vliegtaks zou kunnen zijn. In alle mogelijke plannen blijft zo’n 95% van de reizigers gewoon vliegen. Enkele reizigers kiezen ervoor om vanuit het buitenland te vertrekken, weer enkele anderen kiezen voor alternatief vervoer en een klein percentage gaat niet meer reizen. Goed, het is dus eigenlijk geen vraag meer of men minder gaat vliegen. Het antwoord is voor de meeste mensen ‘nee’.

Uit hetzelfde onderzoek blijkt ook dat deze belasting weinig invloed heeft op de uitstoot van CO₂, hoeveelheid geluid en fijnstof. De verhoogde luchthaventarieven van Schiphol zouden hier nog wel invloed op kunnen hebben. Zij stimuleren hiermee luchtvaartmaatschappijen om niet meer met de oudste vliegtuigen naar Nederland komen, maar te investeren in vernieuwingen in de vloot. Met tot gevolg stillere en schonere vliegtuigen.

Als de vliegtaks echter tot doel heeft het milieu te ontlasten, dan moet er dus iets zinnigs worden gedaan met de opbrengst van deze taks.

Opbrengst

Maar ook bij de vraag wat er gedaan wordt met de opbrengst kunnen vraagtekens worden gezet. De vliegtaks van ongeveer €7,- levert de overheid per jaar zo’n 200 miljoen euro op. Dit is alleen het bedrag dat reizigers vertrekkend vanuit Nederland moeten betalen. De overheid wil misschien ook een vrachtvervoertaks gaan innen op vrachtvervoerders. Het is nog onduidelijk wat dit gaat kosten en opleveren.

Uiteindelijk belandt er een hoop geld in de Nederlandse schatkist. Als we onze minister-president moeten geloven blijft het daar voor een groot deel ook bij. KLM zou bijvoorbeeld graag zien dat al het geld dat de vliegtaks oplevert, geïnvesteerd wordt in duurzaamheidsmaatregelen. Op die wijze kun je het milieu op de lange termijn daadwerkelijk ontzien.

Europa

Dezelfde kwestie speelt eigenlijk in heel Europa. De overheid ziet graag dat er in Brussel duidelijke afspraken worden gemaakt. Vliegtuigmaatschappijen hoeven op dit moment nog steeds geen accijns te betalen op kerosine, terwijl een automobilist dit wel moet betalen over de getankte benzine. Omdat de kwestie al zo lang voortduurt heeft de Nederlandse overheid besloten het heft dan maar in eigen handen te nemen. Inmiddels lijkt overigens ook de Vlaamse overheid verder te kijken naar een soort gelijke vliegtaks. In Duitsland is sinds 2011 al een vliegtaks. De verdeeldheid in Europa is dus ook groot. De Europese Unie zou voor meer gelijkheid kunnen zorgen, maar dat zit er nu dus nog niet in.

Duurdere vliegtickets?

Uit het onderzoek van CE Delft kwam ook naar voren dat de vliegtaks in eerste instantie niet per se tot duurdere vliegtickets zal gaan leiden. Mede door de capaciteitsrestricties zullen veel maatschappijen deze taks van eigen winsten afhalen, aldus CE Delft. Fijn voor de reiziger, maar wat is dan het doel van deze hele belasting? De overheid zal met een duidelijk plan moeten komen wat ze gaan doen met het geïnde geld. Bijvoorbeeld het gasvrij krijgen van Nederland, meer windmolens of zonnepanelen. Wat zeker is, is dat de wetgeving betreffende belasting pas van kracht gaat in 2021. Het is dus nog even aanzien wat de overheid nu daadwerkelijk zal gaan doen met deze niet taks die nog niet heel veel op zal leveren.