Het is consumentenorganisaties en passagiers een doorn in het oog: het no-show beleid van vele luchtvaartmaatschappijen wereldwijd. In veruit de meeste Algemene Vervoersvoorwaarden (Contract of Carriage) is opgenomen dat je alle vluchten van je boeking (in de goede volgorde) moet vliegen. Anders wordt de rest van je boeking automatisch gecancelled. Boek je dus een vlucht Düsseldorf-Amsterdam-New York, dan kan je niet de vlucht Düsseldorf overslaan en in Amsterdam opstappen. Ook kan je niet de gehele heenreis overslaan – door bijvoorbeeld met een andere maatschappij naar New York te vliegen – en op de terugweg met KLM terugvliegen.

Onrechtmatige bepaling bij Iberia

Een Spaanse rechtbank heeft nu geoordeeld dat een dergelijke bepaling in de vervoersvoorwaarden van luchtvaartmaatschappij Iberia onredelijk en onrechtmatig is. De zaak was aangespannen door een Spaanse consumentenorganisatie. Volgens de rechtbank is het geen contractbreuk als passagiers één van de geboekte vluchten niet gebruiken. Ze hebben er immers al voor betaald dus de maatschappij lijdt geen schade. Voorlopig is deze uitspraak alleen van toepassing in Spanje, maar mogelijk gaat dit in de toekomst wel gevolgen hebben voor de rest van Europa en ook Nederland. In België loopt al een rechtszaak en andere consumentenorganisaties voelen zich door de Spaanse uitspraak wellicht gesteund en zullen ook proberen om via een (Europese) rechtszaak jurisprudentie af te dwingen die dergelijke bepalingen van airlines verbiedt. Zo ook de Nederlandse Consumentenbond.

Waarom zijn er prijsverschillen?

Volgens de consumentenorganisaties, en dus ook de rechtbank, heb je betaald voor de vluchten en moet je ze dus kunnen nemen ongeacht de volgorde of een gemiste vlucht. Airlines zien dat anders. Dat heeft alles te maken met de opbouw van de prijs van een vliegticket. Deze wordt namelijk niet bepaald op basis van de kosten maar op basis van vraag en aanbod en condities waaronder andere het gemak in is verwerkt. Als buitenlandse maatschappij heeft KLM bijvoorbeeld in Duitsland en België een andere positie dan in het thuisland Nederland. Er is meer concurrentie en om dan aantrekkelijk te zijn, concurreert KLM op prijs. Daarom worden vluchten vanuit België of Duitsland – via Nederland – vaak goedkoper aangeboden dan een direct vlucht vanaf Amsterdam. Dit compenseert voor het extra ‘ongemak’ door voor een overstap met KLM te kiezen in plaats van een andere maatschappij. Zo is vertrek vanuit Brussel, Antwerpen of Düsseldorf vaak een goedkopere en aantrekkelijke optie waarover we al eerder hebben geschreven. Voorwaarde was dan wel dat je de vlucht of trein naar Amsterdam ook neemt. Anders wordt je vervolgvlucht gecancelled tenzij je een ‘boete’ betaalt. De KLM Vervoersvoorwaarden melden:

3.4 Volgorde van gebruik Vluchtcoupon
(a) Het Tarief inclusief Belastingen dat wordt vastgesteld op basis van de op het Ticket vermelde bijzonderheden, vluchtdata en routes, komt overeen met een Plaats van Vertrek en een Plaats van Bestemming via elke Reisonderbreking die op het moment van aankoop van het Ticket was voorzien en maakt integraal deel uit van de Vervoersovereenkomst. Het op de datum van uitgifte van het Ticket toepasselijke Tarief geldt uitsluitend voor een Ticket dat volledig wordt gebruikt in de volgorde van afgifte van de Vluchtcoupons, voor de aangegeven reis en op de aangegeven data.
(b) Ieder gebruik van het Ticket door de Passagier dat niet in overeenstemming is met het bepaalde in artikel 3.4 a, (bijvoorbeeld als hij de eerste Coupon niet gebruikt of als de Coupons niet worden gebruikt in de volgorde waarin zij zijn uitgegeven) dat wordt geconstateerd op de dag van de vlucht, zal resulteren in de verplichting tot de betaling van een bijkomende vaste vergoeding op het vliegveld ten bedrage van: € 125 voor een korte vlucht binnen Europees Frankrijk en Corsica, € 250 voor een vlucht binnen Europa in Economy, € 500 voor een vlucht binnen Europa in Business Class, € 500 voor een intercontinentale vlucht in Economy of Premium Economy, € 1500 voor een intercontinentale vlucht in Business Class en € 3000 voor een intercontinentale vlucht in de Air France La Première (of het equivalent in de lokale valuta).
(c) Als de Passagier niet alle Vluchtcoupons gebruikt en de reis voortijdig onderbreekt, kan de Passagier een vast bedrag van Eur 275 op Schiphol Airport en op Charles de Gaulle (Parijs) in rekening worden gebracht voor het afhalen van Geregistreerde Bagage.

Als de consumentenorganisaties hun zin krijgen, zijn die boetes verleden tijd. Wanneer je een ticket boekt vanaf Antwerpen zou je dan ook in Amsterdam op het vliegtuig kunnen stappen. Ook kan je bijvoorbeeld een retourvlucht boeken als je maar een enkele reis nodig hebt en alleen de terugvlucht nemen. Vaak zijn retourvluchten veel goedkoper dan enkele vluchten. Dit hangt ook vaak van de markt af. Vanuit een bepaalde stad kan het verkeer richting Amsterdam bijvoorbeeld voornamelijk zakelijk zijn, waardoor maatschappijen een hoger tarief rekenen. Boek je vanuit Amsterdam een retour, dan kan dat veel goedkoper zijn omdat een maatschappij hier meer leisure passagiers verwacht. Als je niet per se de heenvlucht moet vliegen, kan je een goedkopere retour boeken en dan alleen de terugvlucht nemen en een duur enkeltje vermijden.

Goedkopere tickets. Of toch niet?

Dat klinkt goed toch? Goedkopere tickets wil iedereen wel! Ik verwacht echter dat deze euforie van korte duur zal zijn. Het ondermijnt namelijk compleet de manier waarop luchtvaartmaatschappijen hun prijzen vaststellen; aan de hand van verschillende voorwaarden, concurrentie en condities omtrent flexibiliteit, minimumverblijf, origin en destination, etc.. Wil je een wijzigbaar ticket, een same-day return of een waar je kan no-showen dan koop je simpelweg een duurder ticket. Ook voor het ‘gemak’ van een direct vlucht betaal je meer. Boek je een goedkoper tarief, dan zitten hier nou eenmaal voorwaarden aan vast zoals het vliegen in de juist volgorde. Als dit door wetgeving verboden zou worden, dan vrees ik dat juist de goedkopere tarieven afgeschaft zullen worden. Revenue management afdelingen van airlines zijn niet gek. Als straks iedere Nederlander een goedkoper ticket vanaf Antwerpen kan boeken en gewoon in Amsterdam instapt, zullen de duurder tickets vanaf Amsterdam niet meer verkocht worden. Met als gevolg dat voor iedereen de prijzen omhoog gaan. Als de consumentenorganisaties verder kijken dan hun neus lang is, beseffen ze hopelijk dat een verbod op het no-show beleid en de couponvolgorde uiteindelijk NIET in het voordeel van de consument is.

Disclaimer

Overigens ben ik wel van mening dat maatschappijen duidelijker moeten communiceren naar klanten dat zij de vluchten in de volgorde moeten nemen zoals ze geboekt hebben. Nu staat het verborgen in de Algemene Vervoersvoorwaarden, maar ik kan begrijpen dat de gemiddelde passagier hier niet van op de hoogte is. In die zin is het beleid ook niet vanzelfsprekend, en misschien zelfs onlogisch.

Ook moet het beleid niet zo streng zijn dat er geen uitzonderingen gemaakt kunnen worden. Bijvoorbeeld als je de heenvlucht niet kan nemen door buitengewone omstandigheden.

N.B. Dit artikel neemt KLM als voorbeeld, maar veruit de meeste airlines hebben een vergelijkbaar beleid omtrent no-shows en het vliegen van vluchten in de juiste volgorde.