Na lange tijd verbouwen is het woensdag 3 juni dan zover; Schiphol gaat over op centrale security screening voor non-Schengen reizigers. Afgelopen week werd er al een rondleiding gegeven.

Waarom centrale security?

Een goeie vraag. Schiphol krijgt steeds meer passagiers en vluchten. Ook worden de vliegtuigen steeds groter. De infrastructuur, zoals wachtruimtes bij de gates, groeien echter niet mee. Hierdoor wordt het vooral bij longhaul vluchten erg krap in de zogenaamde ‘aquaria’, de gate ruimtes na security. Zeker met de komst van de Airbus A380 en de grotere Boeings. Ook was het aantal securityscanners per gate vaak beperkt tot twee. Hierdoor duurde het lang voordat alle passagiers door de controle waren. Na de invoer van de centrale security zullen de gates één voor één aangepast worden aan een nieuwe passagiersflow.

Daarnaast was het decentrale concept erg inefficient voor Schiphol. Er waren veel scanners nodig en dat is kostbaar. Ook waren er veel beveiligers nodig die per vlucht van gate naar gate moesten lopen en de ruimte eerst gereed moesten maken. Dit kostte te veel tijd en faciliteiten. Voor het non-Schengen gebied gaat Schiphol over van 130 naar 53 scanners.

Schiphol is vooral een hub waar veel passagiers overstappen. De luchthaven is er daarom bij gebaat de transferprocedure zo aangenaam mogelijk te maken. In de oude situatie was er geen onderscheid tussen transferpassagiers uit ‘schone’ en ‘vuile’ landen; iedere transit passagiers moest weer door security. Vooral voor reizigers uit de VS en het VK was dit een doorn in het oog. Met de nieuwe opzet, die in totaal €400 miljoen heeft gekost, hoeven passagiers uit ‘schone’ landen (die met een screeningsniveau volgens EU wetgeving) niet langer opnieuw door security op Schiphol. De screening op luchthaven van vertrek in een EU of Schengen-lid of de VS, wordt als voldoende beschouwd.

Met het nieuwe concept zijn er voortaan 5 securityfilters: twee voor vertrekkende passagiers naar Non-Schengen-landen, één voor passagiers naar Schengen-landen en ten slotte nog twee voor transfer passagiers.

Hoe loopt het nieuwe proces?

 Vertrekkende passagiers

Voor passagiers die vanaf Schiphol hun reis beginnen zijn er voortaan twee securityfilters; in Lounge 2 boven de check-in van KLM en in Lounge 3.  In Lounge 3 is een tussenvloer gebouwd om ruimte te creeëren voor de controles. Na de check-in kunnen passagiers bij beide checkpoints van twee kanten de roltrappen omhoog nemen. Daarna passeren zij de security controle.

Bij elk punt zijn 10 rijen beschikbaar die afhankelijjk van drukte flexibel bemand worden. De security heeft dezelfde uitstraling als in Lounge 1 (Schengen) (klik) – een lichte ruimte met veel hout en zelfs lavendelgeur. Onder de noemer Schiphol Security Service moet de controle aangenamer worden voor de reiziger.

Om de doorstroom te verbeteren hebben de banden van de röntgenscanner meerdere opstel plaatsen om de bakken te vullen. In theorie zou je langzamere passagiers dus voorbij kunnen gaan omdat je niet meer een voor een achter elkaar staat. Nieuw is dat de bakken automatisch worden teruggevoerd naar het begin van de band. Ook kunnen beveiligers met behulp van een scanner de bak van een passagiers aanmelden voor extra screening, als de passagier er verdacht uitziet.

De detectiepoortjes zijn allemaal overgegaan op de securityscan (geen metaaldetector meer). Wat erg innovatief en efficient is, is de scheiding tussen goedgekeurde en verdachte bagage. Het systeem leidt bagage die extra controle nodig heeft automatisch om naar een andere band. Zo hoeven andere passagiers niet te wachten totdat ze de eigenaar van de bagage gevonden hebben. Ook is er een aparte x-ray voor nacontrole van bagage, ook weer om te doorstroom te verbeteren.

Hierna is gelijk de paspoortcontrole van de Marechaussee. Er is gekozen om de nadruk te leggen op self-service paspoortcontrole voor EU-ingezetenen. Er zijn per filter 6 self-service paspoortcontrolepunten. Aan beide kanten zitten dan nog 4 bemande controleposten voor degenen die niet van de self-service kiosks gebruik kunnen maken. Opzich zijn de self-service kiosken een snelle manier voor controle, mits de gebruikers weten hoe ze werken. Zo moet je bijvoorbeeld 18 jaar of ouder zijn. Families moeten dus ook van de bemande balies gebruik maken. Tijdens de piekuren zou de paspoortcontrole weleens een bottleneck kunnen worden.

Transfer passagiers

Om passagiers uit ‘schone’ en ‘vuile’ luchthavens van vertrek te scheiden, zijn er op de E, F, en G pieren nieuwe verdiepingen gebouwd. Afhankelijk van de oorsprong van het vliegtuig worden de passagiers naar een andere verdieping geleidt. Komt het vliegtuig uit een vertrouwd land (Schengen, EU, VS)? Dan wordt de ingang naar de huidige Lounges gebruikt. Zonder een enkele controle kun je dus naar je gate, winkelen of naar de airline lounge. Passagiers met eindbestemming Amsterdam kunnen doorlopen naar de paspoort controle. Passagiers met een doorbestemming binnen Schengen hoeven alleen nog de paspoortcontrole te passeren tussen Lounge 2 en 1. Het securitycontrolepunt daar verdwijnt dus.

Komt het vliegtuig van een land dat niet voldoet aan EU-regelgeving, dan stappen de passagiers uit op de nieuwe bovenverdieping. Hiervoor zijn ook de gatehuizen aangepast. Afhankelijk van transfer of aankomst volgen de passagiers een andere route. Transfer passagiers gaan naar de kop van de G-pier, of het filter tussen de E, F pier boven Holland Boulevard. Hier passeren zij de securitycontrole. Daarna komen zij ook in de Lounge en kunnen ze naar de connecting gate. De filters voor transferpassagiers hadden zo te zien genoeg capaciteit voor de piekuren.

Passagiers die overstappen naar een Schengen land passeren eerst transfersecurity om in de non-Schengen lounge in te komen. Daarna kunnen zij tussen Lounge 2 en 1 de paspoortcontrole passeren en naar de gate in het Schengen deel. Andersom hoeven Schengen passagiers die naar een non-Schengen bestemming reizen alleen nog door de paspoortcontrole te gaan.

Aankomende passagiers

Voor aankomende passagiers uit een ‘schoon’ land verandert er niks. Zij kunnen via de Lounges naar de aankomsthal. Passagiers uit een ‘vuile’ luchthaven van herkomst worden via een aparte corridor, buiten de vertreklounges om, naar de aankomsthal geleid.

Invloed op transfers

Voor sommige passagiers is de nieuwe opzet een uitkomst, anderen zullen hier meer last van hebben. Vooral voor passagiers uit ‘schone’ landen is het erg fijn om niet meer door de controle te moeten. Ook voor passagiers die vanaf Schiphol vertrekken zal er meer tijd zijn om van de faciliteiten te genieten, wetende dat je daarna alleen nog maar je boardingpass hoeft te laten zien.

Een voordeel van de oude situatie was dat je hele korte connections kon maken. Landde je aankomende vlucht in de kop van de F-pier, en is je connecting flight ook vanaf de F pier dan hoefde je maar een paar meter te lopen. Als je bij de gate de security nog passeerde wachtte het vliegtuig nog wel op je. Nu moet je helemaal naar de voet van de pier lopen en eventueel weer terug.

Al met al verwacht Schiphol dat het voor de overgrote meerderheid van de passagiers netto een verbetering is. Het is ook niet van invloed op de Minimum Connection Time.

Privium en Sky Priority

Op dit moment genieten Sky Priority (klik) en Privium (klik) passagiers nog van een aparte rij bij immigratie. Dit gaat veranderen. Net zoals in Vertrekhal 1 zullen in aanmerking komende passagiers wel een priority ingang hebben naar de security, maar geen toegewijde rij meer. Ook kan je niet meer direct vanuit de Privium lounge naar airside, omdat je eerst door de security controle moet. Volgens Schiphol leidt de flexibele inzet van de scanners voor iedere passagier tot tijdswinst. Het criterium is maximaal 10 minuten wachten voor Economy Class reizigers, en 5 minuten voor Premium reizigers.

Het is jammer dat Schiphol er niet voor heeft gekozen een toegewijde rij te behouden voor Premium passagiers. Frequente reizigers zijn beter voorbereid op de controles, maar moeten nu vaker wachten achter minder ervaren passagiers. Sky Priority passagiers verliezen ook een aparte rij bij de paspoortcontrole. Na de security check is er geen onderscheid meer tussen de passagiers, behalve natuurlijk Privium passagiers die aan de zijkant nog steeds de speciale scanners hebben.

Toegang tot de priority ingang zal net als in Vertrekhal 1 automatisch met poortjes gebeuren. Bij de transferfilters zijn er ook priority ingangen voor Privium leden. Of er ook rijen komen voor short-connection en premium passagiers bij de transferfilters kon Schiphol nog niet bevestigen. De looproutes voor Privium passagiers zijn hier (klik) te zien.

Vluchten naar de VS

Ook nieuw geïntroduceerd zijn de zogenaamde ‘Pre Departure Clearance’ centra. Vlieg je met een Amerikaanse maatschappij naar Amerika (Delta, United, US Airways/American) dan moet je voor vertrek ondervraagd worden door een beveiligingsfirma. Normaal gesproken gebeurt dit bij check-in.

Door de vele overstappende passagiers op Schiphol was dit niet altijd mogelijk. Het interview moest aan de gate plaatsvinden wat tijd en ruimte innam. Vandaar dat er nu twee locaties in de terminal zijn waar alle passagiers van Amerikaanse carriers zich voor vertrek moeten rapporteren. Hierdoor wordt de echte gate niet meer op je boardingpass vermeld, maar de locatie van de PDC; D1 voor Delta passagiers en E4 voor overige maatschappijen. Nadat je het interview hebt ondergaan krijg je een bonnetje met de werkelijke vertrekgate van je vlucht.

Het is belangrijk om te weten dat dit nog niet met US Pre Clearance te maken heeft. Het is een verplichting van de Amerikaanse overheid dat passagiers bepaalde veiligheidsvragen worden gesteld. Ook is het niet zo dat je na het interview in quarantaine zit. Je kan gewoon (terug) naar de lounge of winkels en horeca. KLM passagiers hoeven dit niet te ondergaan. Extra veiligheidscontroles bij de gate voor vluchten naar de VS kunnen nog wel voorkomen.

Bij D1 (Delta) zijn er aparte rijen voor Economy, Skypriority/Comfort Plus, passagiers met assistentie en Short Connection passagiers. E4 hebben wij niet kunnen zien dus hoe de situatie met priority daar is kunnen we niet zeggen.

Op moment van schrijven is het nog onduidelijk wat er gebeurt als je de PDC’s omzeilt. Sommige gate agents laten het toe dat je aan de gate wordt geinterviewd, sommigen wijzen je resoluut terug. Op dit moment is er nog geen koppeling van je boeking aan het interview. Schiphol onderzoekt in samenwerking met de maatschappijen of dit met een sticker of knipje in de boardingpass kan, of dat dit elektronisch wordt gelinkt.

Conclusie

Schiphol heeft veel geïnvesteerd in de centrale security om bij te blijven als goeie, aangename en vooral snelle luchthaven om over te stappen. De welwillendheid van de luchthaven is er zeker, maar voor passagiers zal het wel even wennen zijn. Met een krappe maand tot de zomervakantie zullen we snel genoeg merken of de centrale security ook bestand is tegen de piekperiodes van de luchthaven.

Hieronder nog een video hoe het allemaal werkt:

[ot-video type=”youtube” url=”https://www.youtube.com/watch?v=vwuDmoWPYkQ”]

Video en sommige foto’s: Schiphol Group

De rondleiding heb ik samen met collega @Innersoul bezocht op uitnodiging van Schiphol.