Vliegen en grens- en security-controles horen bij elkaar. Elke keer als je op reis gaat, online incheckt, je bagage afgeeft en dan richting de controles gaat worden er dingen gecontroleerd. Maar wie controleert wat, op welke punten? Welke partijen zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van deze taken op de luchthaven en onder welke verantwoordelijkheid valt dit eigenlijk?

In dit artikel ga ik in op deze vragen om uit te leggen wie wat controleert en vooral ook, waarom!

Controle bij Vertrek

Voor non-Schengen bestemmingen ga je na check-in met je boarding pass en paspoort eerst naar de controle post van de Koninklijke Marechaussee. Dat kan tegenwoordig helemaal geautomatiseerd als je in bezit bent van een paspoort met digitale chip. Het gebeurd mij altijd dat ik achter iemand sta die niet goed weet hoe het systeem werkt. Gevalletje van ‘in de verkeerde rij staan’ is mij niet onbekend! Na deze controle is er nog een security-controle die plaatsvindt bij de gate, dit is de controle op handbagage en passagier.

Bij een Europese (Schengen) vlucht vind er geen paspoort-check plaats en ga je na de check in gelijk door security en kan er daarna doorgelopen worden naar airside.

Controle bij Aankomst

Al meer dan 10 jaar hebben reizigers vanuit Zuid-Amerika en het Caribische gebied te maken met 100% -controles. Vanuit eigen ervaring heb ik dit mee mogen maken toen ik uit Curaçao, Cuba, Brazilië en Suriname terug naar Nederland kwam. Deze 100%-controles worden uitgevoerd door de Koninklijke Marechaussee en de Douane vanuit de drie betrokken ministeries: het Ministerie van Veiligheid en Justitie (namens het Openbaar Ministerie), het Ministerie van Financiën (namens de Belastingdienst/Douane) en het Ministerie van Defensie (namens de Koninklijke Marechaussee).

Voor de mensen die zich afvragen waarom je zo lang moet wachten wanneer je aan de beurt bent om gecontroleerd te worden: er zijn op Schiphol maar vier gates die 100%-controles kunnen faciliteren.

Als een reiziger vanaf een Schengen land Nederland binnenkomt zal er geen paspoortcontrole plaatsvinden omdat er in Europa vrij verkeer van mensen en goederen plaatsvind. Dat neemt niet weg dat de douane nog wel controleert of er geen goederen worden ingevoerd waar belasting over betaald moet worden.

Douane

De Douane voert namens het Ministerie van Financiën en de Belastingdienst het beleid uit op goederenverkeer en zorgt voor de heffingen op goederen die binnenlandse accijnzen en invoerrechten met zich mee nemen. Naast het heffen van accijnzen zijn ze er ook voor om versterking te bieden bij het beschermen van de binnengrenzen en voeren zij risico-analyses uit. Qua goederencontrole zorgen zij voor fysiek toezicht op deze goederen, of de benodigde vergunningen in orde zijn en of er aangifte gedaan moet worden. Douane beambten zijn er dus om te kijken of je niet teveel sigaretten, alcohol of andere accijnsproducten mee uit het buitenland neemt.

Koninklijke Marechaussee

In Nederland is de Koninklijke Marechaussee (KMar) er voor de veiligheid op plekken waar dit van strategisch belang is. Zij controleren grensverkeer als grenspolitie, wat hun primaire taak is op Schiphol. Eigenlijk zijn zij de politie van de luchthaven en vallen onder het Ministerie van Defensie. Simpel gezegd, zij controleren iedereen die het land wilt binnen komen en verlaten.

Op de luchthaven zijn er verschillende eenheden werkzaam, die niet alleen verantwoordelijk zijn grenzen bewaken, maar bijvoorbeeld ook werken bij de afdeling Handhaving & Toezicht, Vreemdelingenzaken en Politie & Beveiliging.

 Ontwikkelingen voor de Frequent Flyer

Voor de frequent flyer is er de laatste jaren veel veranderd op het gebied van controles. Op Schiphol is er voor leden van Privium (klik) de mogelijkheid om middels een iris-scan gecontroleerd te worden en is er bijvoorbeeld voor zakenreizigers die vanaf London Heathrow naar New York-JFK reizen met British Airways via Shannon Airport en de US Customs een Pre-Clearance (klik) check op Shannon, om zo als ‘Domestic’ passagier de VS binnen te komen. Deze ‘trucs’ maken het voor de frequente reiziger nét even wat makkelijker om door de controles te gaan.