Sinds 2021 geldt er voor alle vluchten die vanuit een Nederlandse luchthaven vertrekken een zogenaamde vliegtaks. Alhoewel er controverse bestaat over de effectiviteit van deze toeslag, moet de vliegbelasting ervoor zorgen dat minder mensen het vliegtuig pakken. Waardoor CO2-uitstoot en geluidsoverlast afnemen. De vliegbelasting is nu voor alle bestemmingen hetzelfde, maar hier komt vanaf 2027 hoogstwaarschijnlijk verandering in. Dan gaat de vliegtaks namelijk flink omhoog. 

Nederlandse vliegtaks niet uniek

Dat vliegen vervuilend is voor het milieu staat buiten kijf. Ook leveren vliegtuigen geluidsoverlast op voor de omgeving. En het is de overheid natuurlijk veel aan gelegen om dit te beperken. Op de lange termijn is elektrisch vliegen een optie. Maar de ontwikkeling van een volledig nieuwe generatie elektrisch aangedreven vliegtuigen kost veel geld en tijd. De commerciële luchtvaart is dan ook nog niet zo ver om dit op grote schaal aan te kunnen bieden. Op de middellange termijn is het gebruik van SAF, een minder vervuilende brandstof, zeker een optie. Maar SAF is nog relatief duur. Bovendien zal de geluidsoverlast daardoor niet echt afnemen. Vlootvernieuwing is ook een belangrijke ontwikkeling. Oude vliegtuigen door stillere en minder vervuilende toestellen vervangen is ook een verbetering. 

Enkele jaren terug ontstond daarom het idee om een extra belasting in te voeren op vliegtickets. Hiermee zou het vliegen ontmoedigd moeten worden. De vliegtaks, zoals deze belasting in de volksmond wordt genoemd, geldt voor alle vliegtickets met vertrek van een Nederlandse luchthaven. Deze komt bovenop de al geldende luchthavenbelastingen en -toeslagen. De vliegtaks is op dit moment € 29,40 per passagier. Daarbij maakt het niet uit hoe ver de vlucht is. Voor een vlucht naar Parijs, Mumbai of Los Angeles geldt dus dezelfde belasting. Maar in werkelijkheid is de vervuiling natuurlijk niet hetzelfde. 

Nederland is overigens niet uniek met een vliegtaks. Er zijn diverse Europese landen die ook (een vorm) van vliegbelasting hebben ingevoerd omwille van milieuoverwegingen. Denk aan landen als Frankrijk, België, Duitsland, Portugal en Denemarken. De extra kosten lopen echter flink uiteen, van enkele euro’s tot enkele tientjes per ticket. 

Verhoogde vliegtaks in 2027

Afgelopen dinsdag werd tijdens Prinsjesdag ook het Belastingplan voor 2026 bekend gemaakt. Daarin is meer duidelijk geworden over wat de overheid wil met de extra belasting op vliegtickets. Het is in ieder geval duidelijk geworden dat het om een een hogere belasting gaat. De overheid wil dat doen door de heffing ‘te differentiëren’. Dat betekent dat er straks drie tarieven zullen zijn in plaats van slechts één. Hierdoor zullen vooral vliegtickets voor verre vluchten duurder worden.

Vanaf 1 januari 2027 zal de huidige vliegtaks vervangen worden door onderstaande drie tarieven.

• Vluchten tot 2.000 kilometer: € 29,40
• Vluchten tussen 2.000 en 5.500 kilometer: € 47,24
• En vluchten verder dan 5.500 kilometer: € 70,86

De afstand wordt gerekend vanaf Amsterdam. Er zijn wel uitzonderingen. Voor vluchten naar bijvoorbeeld Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Saba en Sint-Eustatius geldt het lage belastingtarief. De reden daarvoor is dat deze gebieden deel uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden. Datzelfde geldt voor de Canarische Eilanden, als onderdeel van Spanje. 

Het Belastingplan 2026, waar de vliegtaks onderdeel van is, moet nog wel goedgekeurd worden door de Tweede en Eerste Kamer. Dit zal waarschijnlijk in november en december gebeuren. Uiteindelijk moet de vliegtaks zo’n 250 miljoen euro voor de schatkist opleveren (tegen die tijd wordt er nog wel een inflatiecorrectie toegepast). Alle details over de belastingplannen zijn hier terug te lezen.

Kritiek

Logischerwijs zijn er voor- en tegenstanders van de vliegtaks. Alhoewel onderzoek uitwijst dat een duurdere prijs daadwerklijk de vraag naar vliegen kan verlagen, zijn er ook nadelen. Zo is het nu al duidelijk dat de vliegtaks makkelijk te ontwijken is door vanuit Brussel of Düsseldorf te vliegen. Daar geldt namelijk geen of een veel lagere vliegtaks. 

Met de bekendmaking van de nieuwe details over de vliegtaks was KLM er als de kippen bij om kritiek te geven. Logisch natuurlijk, als grootste speler op Schiphol. KLM stelt dat de vliegtaks Nederlandse vliegtickets uit de markt prijzen. Bovendien stelt de maatschappij dat steeds meer Nederlanders hun heil over de grens zoeken, wat geen enkele milieuwint oplevert. 

Deze vliegbelasting maakt Nederland op alle afstanden het duurste land van de Europese Unie. Dit zorgt ervoor dat nog meer Nederlanders de auto pakken om vanuit luchthavens over de grens te gaan vliegen. Dit helpt het klimaat dus niet. Sterker nog, het schaadt juist ons vermogen om te blijven investeren in schoner en stiller vliegen. Nederland prijst zich hiermee volledig uit de markt. Het zet ons netwerk onder druk en raakt daarmee de verbondenheid van Nederland met de rest van de wereld in het hart. – Marjan Rintel, CEO van KLM

Verder stelt KLM terecht dat de huidige vliegbelasting niet wordt geïnvesteerd in een schonere luchtvaart. Het geld zou bijvoorbeeld naar de verbetering en uitbreiding van de SAF-productie kunnen gaan. Dat is nu echter nog niet aan de orde. De komende periode zal uitwijzen of en met welke eventuele wijzigingen de vliegbelasting ingevoerd zal worden. Maar zoals het er nu naar uitziet blijft het huidige tarief zeker tot 2027 gehandhaafd. 

Bron foto’s: InsideFlyer